“İyi insan mı kaldı?” diye karşılık verecek olanlar çıkabilir. Bu yazıda iyi ve güzel insanlardan birini tanıtmaya çalışacağım.

O Bir Temizlik Öncüsü

Kirli bir zaman diliminde, pislik içinde yaşıyoruz. Toplumsal ve ekonomik kirlilik, vicdani ve ahlaki kirlilik, ses ve görüntü kirliliği, hava, toprak ve su kirliliği, bilgi ve düşünce kirliliği, çevre kirliliği…

Bunca kirliliğin müsebbibi insanoğlu, yani bizleriz.

Bireyin kendi eliyle yaptığı kirlilik, bilinçsiz yaşam biçimi, aidiyetsizlik, şehir kültürüne yabancılık, çılgın tüketim, ihtiyaç alanlarının genişlemesi, doyumsuzluk, bencillik başta olmak üzere onlarca etkene bağlı.

El birliğiyle dünyanın canına okuyoruz. Sonra şikâyet ediyoruz ve koro hâlinde bağırıyoruz: Dünya kirlendi!

Oysa hem kirleten hem kirlenen bizleriz. Bumerang misali, attığın şey sana döner.

Dünyada toplu iğne ucu kadar yere sahip bir kente, Türkiye’nin 82 ilinden biri olan Karaman’a odaklanacağım. Karaman’da bir üniversite hocasını, bu hocanın yaptıklarını, gözlemlerini anlatacağım. Bir öncü, doğa sevdalısı, ağaç doktoru, temizlik fedaisi. Belki bir dünya rekortmeni. Ne takdir bekliyor ne alkış. Eli öpülecek, baş tacı edilecek bir güzel insan.

Bir adam düşünün; 2019 yılında “tertemizkaraman.70” adıyla bir Instagram hesabı oluşturarak gönüllü çöp toplama çalışmalarına başladı.

Bir adam düşünün; altı yıl içinde doğadan toplam 10 bin poşet çöp kaldırdı. Geri dönüştürülebilir atıkları ayrı toplayıp geri dönüşüm kutularına bıraktı. Geri dönüşüme uygun olmayanları ise çöp kutularına atarak çevreye zarar vermeden bertaraf etti.

Bir adam düşünün; altı yılda 3 bin 500 ağaç dikti ve 100 bin tohumu toprakla buluşturdu.

Bir adam düşünün; altı yılda 20 binin üzerinde ağacı gönüllü olarak budadı.

Bir adam düşünün; görev yaptığı Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi yerleşkesine 400 kayısı ile gönüllülerin bağışladığı 400 saplı meşe fidanı dikti.

Bir adam düşünün; çeşme ve mescit alanlarını, okul ve cami bahçelerini yeşillendirme amacıyla hareket ederek birçok bölgenin ağaçlandırılmasına öncülük etti. Köylülere fidan ulaştırmaya başladı.

Bir adam düşünün; tek başına bir yılda 50 bin adet meşe palamudu topladı. Topladığı bu tohumları, haşerelerden zarar görmemeleri için mazotlayarak hazırladı ve üç ay içinde tamamını toprakla buluşturdu.

Bir adam düşünün;  “Türkiye Kül Tablası Değildir” temalı bir etkinlik düzenlendi. Karaman sokaklarından toplanan sigara izmaritleri ve çöpleri sergiledi.

Bir adam düşünün; çöp sorununun bir eğitim problemi olduğunu düşünerek okullarda bilinçlendirme çalışmalarına başladı. Birçok okulda doğa farkındalığı eğitimleri vererek öğrencilere çevre bilinci kazandırmaya yönelik etkinlikler yürüttü.

Bir adam düşünün; farkındalık yaratmak amacıyla işletmelere ,üzerinde “Burası çöplük değil vatan toprağı” yazılı çıkartma yapıştırdı, yol kenarlarına “yol kenarları çöp tenekesi değildir” uyarısı olan tabelalar koydu.

Bir adam düşünün; tek başına çıktığı yolda artık yalnız değil, onlarca kişi aynı işin gönüllüsü oldu.

Bu güzel adam Doç. Dr. Ali Sevilmiş. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Spor Yöneticiliği bölümünde öğretim görevlisi.

Doç. Dr. Ali Sevilmiş, 1987’de Konya’nın Hadim ilçesinde doğdu. İlkokulu Karaaslan ilköğretim Okulunda tamamladı. Ümraniye İmam Hatip Lisesini bitirdi. 2006 yılında girdiği Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Spor Yöneticiliği Bölümünü, 2010’da “Okul Birinciliği” ile tamamladı.

Kendi hayatının zorluğunu “Beni okutan hayırseverlerin zekatlarıdır” ifadesi ile dile getiren Ali Sevilmiş, 2011-2012 yıllarında Almanya’da Köln Üniversitesine bağlı müzik okulunda dil eğitimi aldı.

Desteği yoktu, çalışmak zorundaydı. Küçük bir firma kurdu. Böylece dil eğitimine devam etti ve geçimini sağladı.

Dil eğitiminin ardından Türkiye’ye döndü. KPSS’den aldığı 81 puanla 2013 yılında Konya Gençlik Hizmetleri Spor İl Müdürlüğüne Sportif Eğitim Uzmanı olarak atandı.

Altı ay memurluk görevinden sonra, Öğretim Üyesi Yetiştirme (ÖYP) programı ile alanında Türkiye Birincisi olarak Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Spor Yöneticiliği bölümüne atandı. Sportif eğitim uzmanı olduğu Gençlik Hizmetleri Spor İl Müdürlüğünden muvafakat alarak kurumlar arası geçiş yaptı.

ÖYP çerçevesinde 2013 yılında yüksek lisansa başladı. 2015 yılında Selçuk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Spor Yöneticiliği Anabilim Dalında Yüksek lisansını tamamladı. Aynı yıl Selçuk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Spor Yöneticiliği Anabilim Dalında doktorasına başladı ve 2019 yılında doktorasını tamamladı.

2019 yılının Eylül ayında Karaman’a geri döndü. Kendi alanında Türkiye birincisi olarak atandığı Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Spor Yöneticiliği bölümünde Dr. Arş. Görevlisi olarak göreve başladı.

İşte ne olduysa bundan sonra oldu. Ali Sevilmiş’in hayatında yeni bir sayfa açıldı.  Dönemin rektörü kadro konusunda sıkıntı yarattı. Ali Hoca sorunlar yaşamaya başladı. “Ya kendimi tedavi edeceğim ya kırıp dökeceğim” diyen akademisyen, iki şıktan ilkini seçti: Doğada kendini tedavi etmeye karar verdi.

Doğada İlk Adım

Ali Sevilmiş, 2019 yılında mobing gibi sorunlarla bunaldı, daraldı. Mesai biter bitmez nefes almak için kendini doğanın kucağına attı. Fakat rahatsız olduğu bir şey vardı: Çöp.

Ali Hoca, piknik alanlarına gelenlerin sorumluluk, farkındalık ve saygıyla hareket etmeyi göstermekte başarısız olduklarının farkına vardı.

 Tertemiz Karaman Fikrinin Doğuşu

Ali Sevilmiş, 2019 yılında “tertemizkaraman.70” adıyla bir Instagram hesabı oluşturarak gönüllü çöp toplama çalışmalarına başladı.

Öncelikli olarak gittiği piknik alanlarında çevresini temizleyen Ali Sevilmiş, altı yıl içinde doğadan toplam 10.000 poşet çöp kaldırdı. Geri dönüştürülebilir atıkları ayrı toplayıp geri dönüşüm kutularına bıraktı. Geri dönüşüme uygun olmayanları ise çöp kutularına atarak çevreye zarar vermeden bertaraf etti.

2021 yılında Zengen bölgesindeki meşe ağaçlarına duyduğu hayranlık, onu daha büyük bir çevre çalışmasına yönlendirdi. O yıl 50 bin meşe palamudu topladı. Topladığı bu tohumları, haşerelerden zarar görmemeleri için mazotlayarak hazırladı ve üç ay içinde tamamını toprakla buluşturdu.

Karaman'da Urgan Boğazındaki yaklaşık 12 bin badem ağacının tamamını gönüllü arkadaşları ve öğrencileriyle 2 yılda budadı.

Bunda sonraki yıllarda da kimi gün tek başına kimi zaman gönüllülerle birlikte yüzlerce tohum ve fidanı toprakla buluşturdu, ağaçları budadı, tonlarca çöp topladı.

Ali Sevilmiş’in öncülük ettiği bazı projeler şöyle:

“İyi günün fidan olsun” diyerek, insanların doğum günü pastalarına üç bin lira harcamak yerine birer fidan dikmeleri için çağrıda bulundu.

Bu çağrı sayesinde üç yıl içinde Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi yerleşkesine 400 kayısı fidanı dikti.

2024–2025 yıllarında ise gönüllülerin bağışladığı 400 saplı meşe fidanını KMÜ yerleşkesinde toprakla buluşturdu.

Ayrıca 2014 yılından itibaren köylülere fidan ulaştırmaya başladı. Çeşme ve mescit alanlarını, okul ve cami bahçelerini yeşillendirme amacıyla hareket ederek birçok bölgenin ağaçlandırılmasına öncülük etti.

 Neden Dünya Başımıza Yıkılmıyor?

Ali Sevilmiş, bugüne kadar doğadan 10 bin poşet çöp topladı. 3 bin 500 ağaç dikti ve 100 bin tohumu toprakla buluşturdu. Ayrıca 20 binin üzerinde ağacı gönüllü olarak budadı.

Doğa için yürüttüğü çalışmalar ise halen kesintisiz devam ediyor.

Doç. Dr. Ali Sevilmiş’in üzüldüğü durumlar da olmuş, zaman zaman motivasyon sorunu yaşamış. Lisedeki değerli bir öğretmeninin “Maşallah, böyle güzel hizmetler herkese nasip olmaz. Bu, Allah’ın sana verdiği bir lütuf; boşa harcama” sözleri ona yeniden güç vermiş.

Zamanla çöp farkındalığına yeni faaliyetler eklemiş. Örneğin “Türkiye Kül Tablası Değildir” temalı bir etkinlik düzenlemiş. Karaman sokaklarından toplanan sigara izmaritleri ve çöpleri, önce kampüs içinde sonra şehir meydanında sergilemiş.

Bir Metrekarelik Alanda Kaç İzmarit Olur?

Doç. Dr. Ali Sevilmiş, dünyada her yıl yaklaşık 118 milyar sigara izmaritinin doğaya atıldığını söylüyor. Sigara izmaritlerinin tahmin ettiğimizden çok daha büyük zararları olduğunu belirtiyor.

Ali Hoca, izmaritlerin yaşamı ve ekolojik sistemi tehdit eden bir unsura dönüşmüş durumda olduğuna dikkati çekerek şunları söylüyor:

İzmarit, iki yıldan fazla süreyle toprakta yok olmuyor. Bu sebeple, 'Türkiye kül tablası değildir' diyerek yere sigara izmariti atan kişileri bilinçlendirmek amacıyla etkinlik düzenledik.”

Etkinlik, Spor ve Çevre dersi kapsamında Spor Bilimleri Fakültesi ve Tenis Topluluğu öncülüğünde gerçekleştirilmiş. Öğrenciler, etkinlik sırasında sigara izmaritlerini toplamışlar.

Sadece bir metrekarelik bir alandan 750 adet sigara izmariti toplanmış ve herkes şaşırmış. Etkinlik sırasında, öğle vakti KMÜ Çarşı’da yemek yemeye gelen öğretim üyeleri ve öğrencilere mesaj vermek istemişler.

Ali Hoca “Bu etkinlikte görsel olarak bu sorunun ciddiyetini gösterdik. ‘Çöp atmayın, sigara izmariti atmayın’ diyerek farkındalık oluşturmayı amaçladık” dedi.

Ali Sevilmiş 2023–2024 yıllarında özellikle çöp sorununun bir eğitim problemi olduğunu düşünerek okullarda bilinçlendirme çalışmalarına başlamış. Bu doğrultuda birçok okulda doğa farkındalığı eğitimleri vererek öğrencilere çevre bilinci kazandırmaya yönelik etkinlikler yürütmüş.

Ali Sevilmiş’le telefonla görüştüm ve bazı sorular yönelttim. Yanıtları içimi sızlattı. Meğer pislik içinde yüzüyormuşuz. Pisliğe karşı bağışıklık kazanmışız(!)

-Bu işe ilk ne zaman ve nasıl başladınız? İlk günü hatırlıyor musunuz?

A.S.: 2019 yılında ailemle Fisandun’da bir dere kenarına geldim. Burası cennet gibi bir mekândı ama dere çöp doluydu ve bu durum beni çok rahatsız etti. Oturduğum yerde sadece kendi çevremden 15 poşet çöp topladım. Eşime dedim ki 'Bu ne şekilde bir kirletme, nasıl böyle olur?' Şaşkın şaşkın, çıkanlara baktık.

-Bir çöp toplama gününüzü anlatır mısınız?

A.S.: Doğaya genel olarak çay içmeye, yürüyüş yapmaya ve kaya tırmanışına giderim. Burada öncelikli olarak kara çaydanlıkta çayımı koyarım. Bana eşlik eden gönüllüler varsa iş paylaşımı yaparız: Biri çayı koyar, biri çevre temizliği yapar, biri sigara izmaritleri toplar, biri budama yapar, biri ağaç diker. Tabii bu faaliyet mevsime göre değişir. Kış aylarında dikim yapmayız.

Son günlerde faaliyetleri daha kalabalık gerçekleştiriyorum. WhatsApp hesabımdan 'Bugün doğada çay içelim mi?' diye duyuru yapıyorum. “Evet” diyenler geliyor ve organizasyon başlıyor. Herkes için çayı ben hazırlıyorum, gönüllüler ise çayın yanına bir şeyler getiriyor. Bu sayede güzel bir kaynaşma oluyor. Her kalabalık organizasyonda doğadan yaklaşık 50 poşet çöp topluyoruz.

-Çöp toplamak, ağaç budamak, fidan dikmek gibi işlere ne kadar vakit ayırıyorsunuz?

A.S.: Neredeyse her gün bu işe zaman ayırıyorum. Çöp gördüğüm her yerde rahatsız oluyorum. Budanmamış her ağaç gözümde eksik bir ağaç gibi. Bu yüzden her gün mutlaka doğaya dokunacağım bir faaliyet yapıyorum. Özellikle hafta sonları gezdiğim her mekânda yanımda yengecim var. (Yengeç, çöp toplarken kullanılan aletin adı) Her su doldurmaya gittiğim çeşmeyi temizliyor, oturduğum her ağacın çevresini düzenliyor ve bulunduğum her yerde çöpün beni rahatsız etmesine izin vermiyorum.

-Çevre temizliğinde, çöp toplamakta önceliğiniz ne?

A.S.: Suyun kirlenmesine çok üzülüyorum. Çünkü Allah’ın temizlik için yarattığı bir şey pis olamaz. Olursa, temizlik de zarar görür. Bu yüzden çeşmeler, dereler, akarsular ve denizler gibi su alanlarına özellikle özen gösteriyorum.

-Motivasyon kaynağınız nedir?

A.S.: Öncelikli motivasyonum, Rabbimin bize eksiksiz sunduğu doğayı temizlemek ve temiz bir alanın güzelliğini görmek. Her bir canlının duasına inanıyor, onlardan aldığım duayla kendimi rahatlamış hissediyorum.

-Hangi malzemelere ihtiyaç duyuyorsunuz?

A.S.: Yengeç, özellikle bu alet çöpe değmeden çöp toplamamı sağlıyor. Poşet ve eldiven. Bunları kendi cebimden aldım yıllarca. Bir dönem belediye sağladı. (Bu bölüm ayrı bir konu.) Bir süredir Bifa destek sağlıyor. Bifa çöp poşeti ile toplu toplamalarda çocuklara ikram ettiğimiz yiyecekleri veriyor.

-Etkileşimde bulunduğunuz grup veya sivil toplum kuruluşları oldu mu?

A.S.: Özellikle “Tertemiz Karaman” Instagram hesabımdan müthiş geri dönüşler aldım. 'Sayenizde başladım' diyen kişiler oldu. Zamanla bu etki daha da büyüdü. Ancak Karaman’da neredeyse hiç bir grupla iletişime geçmedim. Geçtiysem de belirli sebeplerle iletişim son buldu. Bu işe sadece çıkar gözüyle bakan insanları sevmiyorum.

-Karaman temizlik konusunda nasıl bir şehir?

A.S.: Temizlik konusunda sorumluluklarını yerine getirmeyen bir toplumuz. Yere atılan çöpü temizlemekten âciz bir irade hâkim. İnsanların çöp körlüğü had safhada; herkes doğayı çöplük gibi görüyor. Aracına biriktirdiği kül tablasını yola boşaltan, su içtiği yere çocuk bezi atan ender bir toplumuz, inanın.

-Karaman’a temizlik notu verseniz kaç puan verirsiniz?

A.S.: On üzerinden üç.

-En ilginç gözleminiz nedir?

A.S.: Basit bir iyilikle ne kadar büyük bir etki yaratabileceğimi çöp sayesinde öğrendim. Bazen çöp toplarken insanlar şaşırıyor. Düşünün, öyle bir noktaya gelmişiz ki yere çöp atana değil, toplayana şaşırıyorlar.

İlginç olan, çöp atan kişi bile nasihat veriyor: ‘Bizim toplumdan olmaz' diyor. Ama kendisi hâlâ çöp atıyor. Adeta aynaya hiç bakmamışız. Hz. Mevlâna’nın 'Hata arıyorsan tüm aynalar senin' sözlerine kulak tıkamış bir toplumuz.

-Bir gün Japonya gibi olabilir miyiz?

A.S.: Japonya gibi temiz bir ülke olma ihtimalimiz yok. Çünkü bir ülke, ideal bir eğitimle ancak onlarca yıl içinde değişir. 60 yıl gibi bir sürede bile köklü değişim zordur. Örneğin 50 yaşındaki birine 'çöp atma' dediğimizde 'sel alır, yağmur alır gider' algısıyla cevap veriyor. Birileri ise ‘çöpçüler ne iş yapacak?' gözüyle bakıyor.

Getirdiği yiyeceğinin çöpünü götürmek herkese zor geliyor. Çevresindeki çöplük de onu rahatsız etmiyor. Çünkü toplum pislik içinde yemeye içmeye alışmış. Bu, toplumun sorumluluk bilincinin gelişmediğinin bir göstergesidir.

İkinci nokta, devlet kesinlikle kanuni yaptırımlarını ortaya koymalı. Cezalar her konuda olduğu gibi caydırıcı ve kesintisiz uygulanmalı.

Bu iş tamamen eğitime entegre edilmeli.

İşletmelere, kesinlikle yol hattına kadar süpürme zorunluluğu getirilmeli.

Belediye çöp konteynerlerini çoğaltmalı ve çöp konteyneri haricinde sigara konteynerleri oluşturulmalı.

Kamu alanlarında bile açık yerlerde sigara içiliyor. Yasak olmasına rağmen, makam odalarında bile bu işlemeyen bir sistemin örneğidir.

Tüm bu nedenlerden dolayı bu konuda umudum yok. Çünkü herkesin kendince bir sebebi var ve bu çöp atmayı devam ettiriyor. Bunu ancak devletin yaptırım gücü durdurabilir.

Yeni Projeler

Ali Sevilmiş Hoca’nın yeni dönem projeleri arasında daha fazla okula ve daha geniş bir kitleye ulaşmak var. Özellikle sigara izmariti gibi doğayı ciddi ölçüde kirleten atıklara karşı mücadelesini kararlılıkla sürdüreceğini belirtiyor.

Tek bir kişinin çabasının Karaman’ı temizlemek için yeterli olmayacağını düşünen Ali Hoca, Instagram hesabında “Sen de bu mücadelenin bir parçası ol, çocuklarına çöp dağları bırakma” mottosuyla çalışmalarını sürdürüyor.

Çevreci Hoca’nın Karaman’a Çağrısı

Ali Hoca, tüm bu faaliyetleri için ‘Nereye kadar?’ diye soran arkadaşlarına ‘Nefesim olduğu sürece devam’ diyerek yanıt veren biri. Ayrıca, ‘Tertemiz Karaman’ hayaline katkı sağlamak için herkesin üzerine düşen sorumluluklar olduğunu ifade ediyor.

Öncelikle, Milli Eğitim İl Müdürlüğü’nün bu konuda okullarda kalıcı eğitimler ve projeler yürütmesini gerekli ve önemli buluyor.

İkinci olarak, mevcut kanunların belediyeler tarafından etkin bir şekilde uygulanmasını istiyor.

Üçüncü olarak anne ve babaların eğitimlerinin bu konudaki önemine dikkat çekiyor. “Sigara izmaritlerinin bulunduğu alanlarda çocuklarının oynamasına onay veren anne ve babalar, bu eksikliği fark edememektedir” diyor.

Ali Sevilmiş Hoca, Yunus Emre’nin,

“Gelin tanış olalım/ İşi kolay kılalım/ Sevelim sevilelim/, Dünya kimseye kalmaz.” dizelerini hatırlatarak, Karaman’a şu çağrıda bulunuyor: Yunus Emre’nin diyarına, Yunus’un gözüyle bakıp tertemiz yapalım.

Akademik Hayatı ve Başarıları

Doç. Dr. Ali Sevilmiş, ana mesleğinin akademisyenlik olduğunun bilincinde ve bunu sıklıkla vurguluyor. Araştırmaları öncelikli olarak spor yönetimi, özelde ise fitness merkezleri müşteri davranışları üzerine. Araştırma konuları hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti, güveni, sadakati, fitness merkezleri standartları üzerine odaklanmakta. Maxqda nitel veri analiz programının Türkiye’deki sayılı lisanslı eğitmenlerinden biri. Fitness merkezi literatürüne önemli katkılarda bulunmuş, bu alanda uluslararası yayın evlerinde (Emerald gibi) kitap ve kitap bölümleri basılmış. Bugüne kadar 2 kitap, 8 kitap bölümü basılmıştır. Tamamlanmış üç projesi bulunmakta.

Aynı zamanda International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, Sage Open, Managing Sport and Leisure, Journal of Global Sport Management ve Physical Culture and Sport: Studies and Research gibi spor yöneticiliği alanının önemli dergilerinde makaleleri yayımlanmıştır. Toplam 40’ın üzerinde akademik yayına sahip olup bunların 10’u Web of Science (SSCI, SCI, ESCI), 15’i ise Scopus kapsamında indekslenmektedir. Beş farklı ülke ile ortak akademik projeler yürütmektedir. SSCI bazı dergilerde hakemlik görevleri üstlenmiş.

Hobi olarak tenis oynayan Ali Sevilmiş, aynı zamanda Tenis Topluluğu’nun akademik danışmanlığını yapmakta. Gençlerin hayallerinde sporun, özellikle de raketin önemli bir yer tutması gerektiğini düşünüyor. Son bakanlık projesini ‘Doğa Yoksa Tenis Yok: Gençler için, Gençlerle Tenis’ adıyla tamamlamış.

Ali Sevilmiş, TRT Diyanet’in ‘Cuma Günüm’ programında bir bölüme konuk edilmiş.

Ali Sevilmiş, Türkiye’nin en büyük 500 firması arasında yer alan Koroplast tarafından hazırlanan “Geri Dönüşümün Kahramanları” adlı reklam filminde yer almış.

https://www.youtube.com/watch?v=CCjnLIqPeog

Linklere tıklayarak, görselleri izleyebilirsiniz.

Günün Sözü: Fakirlik, arabanın camından dışarıya atılmış muz kabuğudur. (Ali Şeriati)

Editör ; AHMET TEK