Hayrat kelimesini duymayalı çok vakit olmuş. Bazı kelimeleri cisimlendiririm; kimini bir insana, kimini bir hayvana, kimini bir eşyaya benzetirim. İşaret dili gibi; bir zihin veya hayal dili neden olmasın?

Hayrat’ı bir insan şeklinde hayal ettim. Gözümün önünde elinde bastonu, ak sakallı, nur yüzlü, beli bükülmüş, kamburu çıkmış, üstü başı toz içinde, yorgun bir ihtiyar belirdi. İnsan organlarının tümüyle yaşlanır. Bu ihtiyar da öyleydi. Yaşlanmadık, yıpranmadık yeri kalmamıştı. Sesi zor çıkıyor, gözleri zor görüyordu. Üstelik yalnızdı.

Hayrat adlı bu yalnız ihtiyar, “Gizem” adlı bir parkta, yalnız başınaydı. Gözlerimle görmesem, tabelada yazan “GİZEM PARKI” yazısını okumasam, parkın adının Gizem olduğuna katiyen inanmazdım.

Ne demek “Gizem”? Karaman’da binlerce park yapılmış olsa, isim bulmakta sıkıntı çekilmiştir derim. Birinin kızı veya torununun adından ilhamla verilmiş bir isim denilse mazur görebilirim.

Gizem, dilimize sonradan girmiş. Esrar, esrarengiz, sır ve mistik kelimelerine karşılık olarak uydurulmuş. Varlığı veya bazı yönleri açığa vurulmak istenmeyen, gizli kalan, gizli tutulan, aklın erişemediği, açıklanamayan veya çözülemeyen şey demektir. Lunapark veya Disneyland benzeri bir alanın bir bölümüne verilecek bir kelime, Türkçenin başkenti olmakla övünen bir şehirde kimin aklına gelmiş de bir mahalle parkına isim olarak seçilmiş?

Gizem Parkı’nın içinde bir hayrat çeşme var. Üzerinde iki ayrı kitabe. Bir hayratta iki ayrı kitabe olur mu derseniz, o da olmuş. İlkokulda ilk öğrendiğim kurallardan biri, defter ve kitaplarıma etiket yapıştırmaktı. Etiketin yapıştığı yer çok önemliydi. Görselliğin, estetik bakış açısının ilk adımıydı etiket yapıştırmak. Bir deftere veya kitaba iki etiket yapıştırıldığını hiç görmedim. Kitabeler de eserlerin etiketi. Konuldukları yerler önemli.

Şimdi gelelim asıl konumuza: Çeşme, çeşmelikten çıkmış, çöp kutusuna dönüştürülmüş. Bir mahalle çeşmesine, üstelik bir parkın içinde yer alan bir hayrata bu kadar hor davranana insan demek uygun olur mu? Çeşmenin yalağının içinde tertemiz su olsa, kuşlar, arılar, kelebekler, kedi ve köpekler ihtiyacını karşılasa mutlu olmaz mısınız?

Hayratın hayrını bırakmamışlar. Hayratı yaptıran hayratının başına bir nöbetçi mi diksin? Hayratın bakım ve temizliği hayrat sahibinin mi görevi, belediyenin mi? Belediye parkların bakımını yaparken hayratların temizliğini göz ardı mı ediyor?

Çocukluğumuzda çeşmelerin yalağından hayvanlar, musluğundan biz su içerdik. Şimdiki gibi şişe suları yoktu. Hayvanlar bile çeşmeleri kirletmezdi. Çeşmelerin önü cıvıl cıvıl olurdu.

Ramazan ayının Ağustosa denk geldiği bir tarihte, bir toplantı için Bulgaristan’ın başkenti Sofya’daydım. Seferiyim ama oruca ara vermek istemedim. İlk günkü oturum erken bitince bir arkadaşla Sofya’yı turlamak üzere otelden ayrıldık. Sıcaklık 35 derecenin üzerinde. Bu sıcağın yanında bir de yarı çıplak Bulgar kızlarını görünce içimin nasıl yandığını, ağzımın susuzluktan nasıl kuruduğunu tahmin edebilirsiniz. Bulgaristan henüz Avrupa Birliği’ne girmemiş, komünist rejimin izleri her yerde karşımıza çıkıyor. Vitosha Bulvarı’ndan Sofya Meydanı’na kadar yürüdük. Bulvar boyunca ilginç mimari eserler arasında dikkatimi Sofya Belediye binası çekti. Meğer burası Osmanlı dönemi eseri ve Türk Bankası binasıymış. Kiliseleri ve camileri seyrettik, fotoğraflar çektik.

Dönüşte ara sokakları tercih ettik. Saat 17.00’ye yaklaştı. İftara daha dört saat var. Sıcaklık azalacağı yerde adeta artmış gibi. Karşımıza tertemiz bir sokak çeşmesi çıktı. Musluğu pırıl pırıl parlıyor, suyu gürül gürül akıyor. Başımı musluğun altına tuttum, suyu açtım. Suyun serinliğini iliklerime kadar hissettim. Susuzluğum geçmedi ama içime bir ferahlama hissi geldi. Kollarımı ve boynumu da bir güzel yıkadım. Çeşme, bir Osmanlı çeşmesiydi. Hâlâ görevini yerine getiriyordu. Etrafında çöp yoktu. Hayrattı ve hayratlığını devam ettiriyordu.

Gizem Parkı Larende Mahallesi’nde. Hayrat çeşme Gizem Parkı’nda. Çeşmenin hâlini yazdım. Hayratı, gün görmüş, sonra yalnız kalmış bir ihtiyara benzetmekte haksız mıyım?

 “Karaman’ın Çevre Temizliği Notu: 0 (Sıfır)” başlıklı yazıya “Garamanlı” rumuzuyla bir okuyucu yorum yazmıştı:

“Kendisine, başka insanlara, çevresine hiç bir saygı ve sevgisi olmayan zombilerin bu yazıdan haberi bile olmayacak...”

Onların haberi yine olmayacak. Biz haberi olması gerekenleri uyandırmak için görevimizi yapacağız. Nazım Hikmet’in “Kerem Gibi” şiirinden ilhamla:

“Ben yazmazsam/

Sen yazmazsan/

Biz yazmazsak/

Nasıl çıkar/

Karanlıklar aydınlığa.

Onlar yazma diyecek, biz inadına yazacağız. Yazmak, doğruları dile getirmek, yanlışlara karşı sorumluları uyarmak kalem erbabının boynunun borcudur. Bizim hanemiz gönül dostlarının semtindedir, yalakaların, menfaatçilerin, iki yüzlülerin mahallesine uzaktır.

Yazıyı yazarken, güftesi Arif Yaşar Bağ’a, bestesi Muzaffer Özpınar’a ait Hüzzam fantazi “Bir Sokak Çeşmesi Oldu Gençliğim” adlı şarkıyı hatırladım. Zeki Müren’in arı, duru, billur sesinden dinledim. Bu şarkı da sokak çeşmeleri gibi unutulmuş. Ömrümüz gibi her şeyi hoyratça kullanıyoruz.

Ahmet Tek