Aşılama her yıl milyonlarca insanın hayatını kurtaran en başarılı, etkili ve düşük maliyetli sağlık müdahalelerinden birisidir. Aşıların, aşı uygulanan bireyleri korumasının yanı sıra, bağışıklanmış kişilerin hastalığın toplumda dolaşımını engellemesi aşı olmamış kişilerin de korunmasını sağlar. Bağışıklama sağlıkla ilgili kazanımlarla birlikte, ekonomik ve sosyal kazanımlar da sağlar.

Her yıl 24-30 Nisan tarihleri arasında kutlanan Dünya Aşı Haftası’nın amacı, aşılamanın önemi hakkında toplumsal farkındalığı artırmak ve daha fazla çocuğun ve yetişkinin aşıyla önlenebilir hastalıklardan korunmasını, bu hastalıklardan kaynaklanan sekellerin ve ölümlerin önlenmesini sağlamaktır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bu senenin teması “Herkes için aşılama insanlık için mümkün” olarak belirlenmiştir. Aşı haftası, bağışıklamanın başarılarını kutlamak, kurtarılan hayatlar üzerindeki etkisini vurgulamak ve rutin aşılama çalışmalarını güçlendirmeye yönelik çabaları desteklemek için önemli bir fırsat sağlamaktadır. Ülkemizde bu yıl ayrıca, Ulusal Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimi’miz ile risk gruplarından gebelik dönemi aşılamalarında uygulamaya konan yenilikler mevcuttur. 1998’den beri uygulanan hepatit B aşısı ile 2008’den beri uygulanan 5 bileşenli karma aşıyı bir araya getiren 6 bileşenli karma aşı (tetanos, difteri, asellüler boğmaca, H.influenza tip b, inaktif polio, hepatit B), Nisan 2025 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmıştır. Anneyi ve yenidoğanı, tetanos ve difteri hastalıklarından korumak amacıyla halihazırda gebelere uygulanmakta olan tetanos ve difteri (Td) aşılarıysa, yine Nisan 2025 itibariyle asellüler boğmaca aşısı bileşeninin de eklenmesiyle (Tdab) ve her gebelik döneminde bir dozun Tdab şeklinde uygulanmaya başlanmasıyla güncellenmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü'nün 1974 yılında başlattığı bir girişim olan ve ülkemizde de 1981 yılından bu yana yürütülen Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP), coğrafi konumu veya sosyoekonomik durumu ne olursa olsun her çocuğun, hayat kurtaran aşılara eşit erişimini sağlamaya yönelik küresel bir çabadır. GBP, sistematik aşılama programları aracılığıyla çeşitli bulaşıcı hastalıklarla mücadele etmeyi ve önlemeyi amaçlamaktadır. Bu program kapsamında ülkemizde çocukluk döneminde 13 hastalığa karşı (difteri, boğmaca, tetanos, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, tüberküloz, çocuk felci, hepatit B, hepatit A, suçiçeği, Haemophilus influenzae tip b ve pnömokoka bağlı hastalıklar) aşı uygulanmaktadır.

Geçtiğimiz 50 yılda GBP oldukça gelişmiş ve küresel sağlık durumunu yeniden şekillendiren önemli başarılara ulaşmıştır. İnsanlık tarihinde büyük salgınlara ve ölümlere yol açan pek çok hastalık günümüzde aşılama sayesinde görülmemektedir. 1977 yılında çiçek hastalığının ortadan kaldırılması bu başarıların en önemlilerinden biridir.

Dünya, çiçek hastalığının ortadan kaldırılmasının ardından tarihte ikinci kez, insandaki bir patojeni küresel olarak yok etmenin eşiğinde bulunmaktadır. Önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yapılan yaygın aşılama çalışmaları sayesinde hastalık yok edilme aşamasına gelmiştir. Ülkemizde son poliomiyelit vakası 1998 yılında görülmüş, daha sonraki yıllarda vaka tespit edilmemiştir. Ülkemizin de içinde bulunduğu Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi, 21 Haziran 2002’de ‘Poliodan Arındırılmış Bölge’ Sertifikası almıştır.

Maternal-Neonatal Tetanos (MNT) Eliminasyonu Programı, 1994 yılında başlatılmış, Nisan 2009’dan bu yana Türkiye yenidoğan tetanosunu elimine etmiş ülkeler arasına girmiştir.

Dünyadaki pek çok ülkede uzun yıllardır sürdürülen aşılama programları ile difteri hastalığı da görülmemektedir. Ülkemizde de son difteri vakasının görüldüğü 2011 yılından bu yana difteri görülmemektedir. Ülkemizde, 2002 yılından bu yana yürütülmekte olan Kızamık Eliminasyon Programı kapsamında gerçekleştirilen yoğun aşılama çalışmaları ile kızamık vaka sayılarında önemli bir azalma kaydedilmiştir. Ancak, halen dünyada kızamık virüsü dolaşımı devam etmektedir. Bu nedenle, virüs dolaşımının devamlılığında rol oynayabilecek olan aşısız veya eksik aşılı tüm çocukların kızamık içeren aşı ile aşılanmaları son derece önemlidir.

Ülkemizde uygulanan aşılar, DSÖ tarafından onaylanan İyi Üretim Prosedürleri kurallarına uygun üretilmiş ve uluslararası referans laboratuvarlarında test edilmiş aşılardır. Ayrıca, aşılar teslim alınıp kullanıma sunulmadan önce gerekli hallerde Ulusal Referans Laboratuvarlarımızda da test edilerek uygunluğu kanıtlanmaktadır. Aşılama çalışmalarının başarısında, üretim aşamasından başlayıp uygulanacak kişiye ulaştırılana kadar aşıları muhafaza etmenin etkisi de şüphesiz büyüktür. Aşılar ülkemizde tüm aşamalarda elektronik takip sistemi (Aşı Takip Sistemi) ile takip edilmekte, uygun ısı aralığında korunmaktadır. Aşı buzdolapları ve soğuk hava depolarının ısıları da elektronik ortamda anlık olarak takip edilmekte ve soğuk zincir kırılmaları engellenmektedir.

Aşılama her çocuk için yaşamsaldır, her çocuğun sağlıklı yaşama hakkı vardır. Çocuklarını aşılatmak ebeveynlerin en önemli sorumluluklarından biridir.

“Herkes İçin Aşılama İnsanlık İçin Mümkün”

“Aşı Sadece Sizi Değil Toplumu da Korur”

“Herkes İçin Uzun Bir Yaşam”

“Aşı Her Çocuğun Hakkıdır”

 “Sağlık, Aşıyla Koruma Altında”

 “Her Şeyin Başı Sağlık, Sağlığın Başı Aşı”

“Aşılanın, Önleyin, Korunun”

 “Aşılı Çocuk, Sağlıklı Çocuk”

“Her Yaşın Bir Aşısı Var”

“Aşı Bireysel Hak ve Ortak Sorumluluktur”

“Kendini ve Etrafındakileri Korumak İçin Aşılan”

  “Aşı Hayatı Korur”

 “Yeni Aşılar Yeni Umutlar”

 “Aşı Ol, Sağlıklı Kal”

                                                                                                      Dr.Mustafa ER

                                                                                                  İlçe Sağlık Müdürü